Sử dụng thuốc lên giống cho heo làm sao để hiệu quả? Hãy tham khảo bài viết này

Vai trò của dinh dưỡng trong thuốc lên giống cho heo

Khả năng sinh sản của heo phụ thuộc rất lớn vào dinh dưỡng từ các loại thuốc lên giống cho heomà chúng nhận được trong suốt quá trình phát triển. Không giống như việc nuôi heo thịt chỉ tập trung vào tăng trọng nhanh, việc nuôi heo cái hậu bị để làm giống đòi hỏi một chiến lược dinh dưỡng khác biệt, chú trọng vào sự phát triển toàn diện của hệ sinh sản, xương khớp và dự trữ dinh dưỡng trong cơ thể.

Khẩu phần được thiết kế đặc biệt cho heo cái hậu bị cần có nồng độ cao hơn các chất như Vitamin A, Vitamin E, canxi, phốt pho, selenium, đồng và kẽm so với heo thịt thường, nhằm đảm bảo dự trữ đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho mục đích sinh sản trong tương lai. Nhiều người chăn nuôi mắc sai lầm khi cho heo cái hậu bị ăn cùng khẩu phần với heo thịt, dẫn đến thiếu hụt các vi chất quan trọng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản sau này.

Việc bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất không chỉ giúp heo nhanh lên giống mà còn cải thiện chất lượng trứng, tăng tỷ lệ thụ thai, tăng số lượng con trong ổ đẻ và giảm tỷ lệ chết lưu. Hơn nữa, heo nái có dự trữ dinh dưỡng tốt sẽ có tuổi thọ sinh sản cao hơn, giảm tỷ lệ loại thải sớm do các vấn đề về xương khớp hoặc năng suất sinh sản kém.

Các loại vitamin và khoáng chất quan trọng cho sinh sản heo

• Vitamin A thiết yếu cho sự phát triển hệ sinh sản, duy trì niêm mạc khỏe mạnh của đường sinh sản. Thiếu vitamin A dẫn đến rối loạn chu kỳ động dục, giảm khả năng thụ thai và tăng tỷ lệ thai chết lưu.
  • Liều khuyến nghị: 7.200 IU/ngày cho heo nái mang thai, 11.000 IU/ngày cho heo nái cho con bú. Nguồn cung cấp từ bột cà rốt, rau xanh, dầu gan cá hoặc premix vitamin tổng hợp.
• Vitamin D giúp hấp thu canxi và phốt pho, cần thiết cho xương khớp và sinh sản. Dạng 25-hydroxyvitamin D3 có sinh khả dụng cao hơn, cải thiện sức khỏe xương và hiệu suất sinh sản.
  • Liều khuyến nghị: 800-1.400 IU/kg thức ăn
• Vitamin E và Selenium: Vitamin E bảo vệ tế bào trứng, tinh trùng, cải thiện chất lượng phôi. Kết hợp với selenium tạo hiệu ứng hiệp đồng mạnh mẽ. Liều khuyến nghị:
  • Vitamin E: 40-100 IU/kg thức ăn (tùy giai đoạn)
  • Selenium: 0.15-0.3 ppm (tối đa 0.3 ppm)
• Vitamin nhóm B
  • Biotin (B7): Cải thiện sức khỏe móng guốc, tăng tỷ lệ thụ thai (200-400 mcg/kg thức ăn)
  • Acid folic (B9): Cần thiết cho phân chia tế bào và phát triển phôi thai
  • Vitamin B12: Quan trọng cho hình thành hồng cầu và chuyển hóa protein
  • Cholin: Cải thiện chất lượng sữa và sức khỏe heo con
• Canxi và Phốt pho: Hai khoáng chất quan trọng nhất cho xương khớp và sinh sản. Khẩu phần heo giống cần cao hơn heo thịt thường.
  • Liều khuyến nghị: 11,3 g/ngày phốt pho STTD và 14,3 g/ngày canxi STTD cho heo cái hậu bị và heo nái mang thai.
  • Tỷ lệ Ca:P lý tưởng: 1.2-1.8:1 (tùy giai đoạn)
• Kẽm: Cần thiết cho phát triển hệ sinh sản, tổng hợp hormone (80-120 ppm)
• Đồng: Phòng ngừa thiếu máu, cải thiện sức khỏe xương (10-20 ppm)
• Magie: Rút ngắn thời gian lên giống, tăng tỷ lệ thụ thai 11-15% (150-300 mg/kg)

Chương trình bổ sung dưỡng chất theo giai đoạn

Giai đoạn heo cái hậu bị (từ 50kg đến khi phối giống)

Đây là giai đoạn quan trọng nhất để xây dựng nền tảng cho khả năng sinh sản suốt đời. Heo cái hậu bị có thể được cho ăn tự do khẩu phần tăng trưởng-hoàn thiện cho đến khi đạt khoảng 90kg. Không được để chúng quá béo. Ở mức 90kg, heo cái hậu bị nên được tách ra khỏi heo thịt và cho ăn khoảng 2,3kg mỗi ngày khẩu phần của heo mang thai cho đến khi hoàn thành 2 chu kỳ động dục. Chương trình bổ sung:

• Vitamin A: 8.000-10.000 IU/kg thức ăn
• Vitamin D: 800-1.200 IU/kg thức ăn
• Vitamin E: 50-80 IU/kg thức ăn
• Biotin: 300-400 mcg/kg thức ăn
• Canxi: 0.85-0.95%
• Phốt pho: 0.70-0.75%
• Selenium: 0.25-0.3 ppm
• Kẽm: 100-120 ppm
• Đồng: 15-20 ppm

Kỹ thuật “flushing”: Flushing bao gồm việc cho heo nái ăn nhiều hơn mức cần thiết cho duy trì và các chức năng thông thường trong 2-3 tuần trước khi phối giống. Điều này đưa heo nái vào trạng thái năng lượng dương và thường làm tăng số lượng trứng rụng, dẫn đến tăng kích thước ổ đẻ. Trong thời gian này, ngoài tăng lượng thức ăn, nên bổ sung vitamin và khoáng chất cao hơn 20-30% so với bình thường.

Giai đoạn mang thai

Trong giai đoạn này, nhu cầu dinh dưỡng thay đổi theo từng thời kỳ của thai kỳ. Nhu cầu Ca và P của heo nái mang thai chịu ảnh hưởng bởi giai đoạn mang thai (90 ngày đầu so với 25 ngày cuối của thai kỳ), lứa đẻ, sản lượng sữa và các yếu tố khác. Nhu cầu Ca và P cao hơn trong giai đoạn cuối thai kỳ là do sự phát triển nhanh của thai nhi.

Giai đoạn đầu thai kỳ (ngày 1-90):

• Vitamin A: 7.000-8.000 IU/kg thức ăn
• Vitamin D: 800-1.000 IU/kg thức ăn
• Vitamin E: 40-60 IU/kg thức ăn
• Canxi: 0.75-0.85%
• Phốt pho: 0.60-0.65%

Giai đoạn cuối thai kỳ (ngày 90 đến đẻ):

• Tăng Canxi lên 0.90-1.0%
• Tăng Phốt pho lên 0.75-0.80%
• Tăng tất cả vitamin lên 20-30% so với giai đoạn đầu

Giai đoạn cho con bú

Đây là giai đoạn nhu cầu dinh dưỡng cao nhất. Nghiên cứu cho thấy heo con từ những heo nái nhận được mức vitamin cao hơn có cân nặng cai sữa nhiều hơn so với nhóm đối chứng. Chương trình bổ sung:

• Vitamin A: 11.000-13.000 IU/kg thức ăn
• Vitamin D: 1.100-1.400 IU/kg thức ăn
• Vitamin E: 60-100 IU/kg thức ăn
• Biotin: 400-600 mcg/kg thức ăn
• Canxi: 0.90-1.0%
• Phốt pho: 0.70-0.80%
• Selenium: 0.3 ppm
• Kẽm: 100-120 ppm

Khi mức vitamin được cung cấp ở mức cao hơn thông lệ hiện tại trong ngành cho heo nái lứa lớn, hiệu suất của heo nái lứa lớn và heo con của chúng có thể được cải thiện.

Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả bổ sung

Sinh khả dụng của vitamin và khoáng chất

Không phải tất cả các dạng vitamin và khoáng chất đều có sinh khả dụng như nhau. Hiện nay có nhiều dạng khoáng chất hữu cơ (organic hoặc chelated minerals) có sinh khả dụng cao hơn các dạng vô cơ truyền thống.

Ưu điểm của khoáng chất hữu cơ:

• Hấp thu tốt hơn 30-50% so với dạng vô cơ
• Ít gây kích ứng đường tiêu hóa
• Tương tác ít hơn với các chất khác trong thức ăn
• Hiệu quả cao hơn ở liều thấp hơn

Tương tác giữa các chất dinh dưỡng

Tương tác thuận lợi:

• Vitamin E + Selenium: Tăng cường chống oxi hóa
• Vitamin D + Canxi + Phốt pho: Cải thiện sức khỏe xương
• Vitamin C + Sắt: Tăng hấp thu sắt

Tương tác bất lợi:

• Canxi quá cao có thể ức chế sự giữ lại và hấp thu phốt pho trong cơ thể
• Kẽm cao có thể ức chế hấp thu đồng và sắt
• Phytate trong ngũ cốc có thể ức chế hấp thu kẽm, sắt và canxi

Điều kiện bảo quản và xử lý

Vitamin rất dễ bị phân hủy do ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm và thời gian. Do đó:

• Bảo quản premix vitamin ở nơi khô ráo, mát, tránh ánh sáng
• Sử dụng premix trong vòng 3-6 tháng sau sản xuất
• Không trộn premix với các chất ẩm hoặc có tính axit cao
• Trộn đều premix vào thức ăn ngay trước khi cho ăn

Lưu ý quan trọng khi bổ sung

Không phải càng nhiều càng tốt

Mặc dù vitamin và khoáng chất quan trọng, nhưng việc bổ sung quá liều cũng có thể gây hại. Việc bổ sung tăng cao hơn các mức khuyến nghị và tác động lên hiệu suất sinh sản vẫn chưa rõ ràng và không được khuyến nghị đối với một số khoáng chất. Nguy cơ khi dùng quá liều:

• Vitamin A quá liều: Gây độc, dị tật bẩm sinh
• Vitamin D quá liều: Canxi hóa mô mềm, sỏi thận
• Selenium quá liều: Ngộ độc, rụng lông, biến dạng móng guốc
• Kẽm quá liều: Ức chế hấp thu đồng, gây thiếu máu

Cân bằng với quản lý chăm sóc

• Chuồng trại sạch sẽ, thông thoáng
• Mật độ nuôi hợp lý
• Chế độ ăn đầy đủ năng lượng và protein
• Giảm stress cho heo
• Cho heo đực tiếp xúc để kích thích động dục tự nhiên

Điều chỉnh theo lứa đẻ

Khi mức vitamin được cung cấp ở mức cao hơn, nhu cầu của heo nái lứa lớn và heo non cần được xem xét khác nhau. Heo nái lứa cao thường được cho ăn hạn chế dựa trên năng lượng và điều kiện cơ thể, nhưng nếu bị hạn chế thức ăn, lượng vi chất dinh dưỡng (như vitamin và khoáng chất vi lượng, VTM) của chúng cũng sẽ thấp hơn. Khuyến nghị:

• Heo nái lứa 1-2: Cần bổ sung cao hơn vì vẫn đang phát triển
• Heo nái lứa 3-5: Có thể giảm liều xuống mức chuẩn
• Heo nái lứa >5: Cần tăng lại do dự trữ cơ thể giảm

Việc bổ sung đầy đủ và cân đối các vitamin, khoáng chất là yếu tố quan trọng giúp heo nhanh lên giống, tăng tỷ lệ thụ thai và cải thiện năng suất sinh sản. Tuy nhiên, không có một công thức chung cho tất cả các trang trại, mà cần điều chỉnh dựa trên nhiều yếu tố như giống heo, điều kiện môi trường, chất lượng thức ăn cơ bản và mục tiêu sản xuất.

Người chăn nuôi cần hiểu rõ vai trò của từng chất dinh dưỡng, nhu cầu theo từng giai đoạn sinh sản và cách bổ sung hiệu quả. Việc đầu tư đúng mức vào dinh dưỡng cho heo cái hậu bị và heo nái sẽ mang lại lợi ích kinh tế lâu dài thông qua việc tăng tuổi thọ sinh sản, giảm tỷ lệ loại thải, tăng kích thước ổ đẻ và cải thiện chất lượng heo con. Kết hợp bổ sung dưỡng chất với